Od niepamiętnych czasów pragnieniem każdego człowieka jest zapewnienie sobie szczęścia i pomyślności. Już u dawnych plemion spotykamy się z wróżbami i magią. Miały one sprawić, że człowiek czuł w sobie ogromną moc i wierzył, że ma wpływ na swoje i innych życie oraz siły przyrody. Wierzono, że wróżby i magia związane z dniem św. Andrzeja mają nie mały wpływ na dalszą egzystencję.
W niewielkim stopniu zachowano dawaną ich formę, jednak większość przetrwała chociaż najczęściej w formie zabawy, ale magia wieczoru sprawie, iż wydaje nam się, że jest w nich odrobina prawdy.
Zwyczaj Andrzejek prawdopodobnie wywodzi się od Andrzeja - apostoła, którego teologowie uważają za brata świętego Piotra. Źródła katolicki podają także, że pochodził z Betsaidy nad Jeziorem Genezaret. W listopadzie mieszkańcy Janowa i innych wsi mieli więcej czasu w długie wieczory. Spotykali się w domach sąsiadów i wróżyli, opowiadali historie o duchach, ale bywało, iż kojarzyli pary. Szczególnym dniem była wigilia św. Andrzeja, czyli 29 listopada. Popularne stały się przysłowia.: "Na św. Andrzeja dziewkom z wróżby nadzieja", "Noc Andrzeja świętego przyniesie nam narzeczonego". Dziewczęta, które wróżyły sobie tego dnia posiadały nie lada odwagę. Słysząc szczekanie psów wybiegały przed dom i nasłuchiwały skąd dochodzą głosy, ponieważ właśnie z tej strony może nadejść narzeczony.
Andrzejki to święto panieńskie, a wróżby dotyczą głównie przepowiedni małżeństwa. Obecnie są wspólną zabawą dziewcząt i chłopców połączoną z wróżeniem. Bardzo popularne jest lanie wosku i odczytywanie swojej przeszłości z powstałych kształtów. Dziewczęta wyciągają spod talerzyka ukryte przedmioty: pierścionek oznacza szybki zamążpójście, różaniec - klasztor natomiast kwiatek – staropanieństwo, moneta- pieniądze, liść- ślub, owoc - dzieci.
Popularna jest wróżba polegająca na tym, że wszystkie niezamężne dziewczyny stawiają buty jeden za drugim: ta panna, której but stanie częściowo za progiem, może liczyć na szybkie zamążpójście.
Inna polega na rzucaniu łupinki jabłka lewą ręką (od serca) przez prawe ramię do tyłu. Litera ułożona z łupin oznacza imię partnera. Popularna jest wróżba z 13 szpilek. Wkładamy je do kubka i potrząsamy nim. Wyrzucamy je na blat stołu i odgadujemy jaką utworzyły literę.
A - będzie symbolem podróży, przeprowadzki
E - oznacza pomyślność w nauce
H – przyniesie szczęście w miłości
K - zapowiada towarzyskie sukcesy
I - uwaga na straty (kradzież)
M - to korzystne propozycje
N - najbliższy okres okaże się dobry
T – oznacza oddanych przyjaciół, możesz liczyć na czyjąś pomoc
V - ktoś zamierza cię wykorzystać
W – uważaj na nieszczerych ludzi
X - okres szczęścia
Z - czekają Cię rozliczenia
Zwyczaje i obrzędy są cząstka naszej tożsamości. Ich kultywowanie integruje także społeczność lokalna, gdyż przyszłe pokolenia cenić nas będą to, co im pozostawimy z kultury przodków.
p. M. Słomkowska