Niektóre ze zdobyczy cywilizacji stały się w naszej części świata tak oczywiste, że wręcz nie potrafimy sobie wyobrazić życia bez nich. Historia otwartej w 1938 roku Szkoły Podstawowej im. Marszałka Polski Józefa Piłsudskiego w Janowie przypomina, że jedną z takich zdobyczy jest edukacja stacjonarna, realizowana w konkretnym gmachu . Wcześniej uczniowie i uczennice pochodzące z tej leżącej niedaleko Nidzicy wsi tułały się po wynajętych przez gminę prywatnych domach, co nazywano pokomornym.
Dziś takiego problemu już nie ma, a warmińsko-mazurscy koordynatorzy projektu "Ocalone Dziedzictwa", Artur Sobiela i Tomasz Sikora, mieli zaszczyt wziąć udział w bardzo udanych i bardzo dobrze przygotowanych uroczystościach święta szkoły, które połączono z Gminnymi Obchodami Narodowego Święta Niepodległości , na zaproszenie Pani Dyrektor, Małgorzaty Słomkowskiej.
Ona też zainicjowała przed paru laty powstanie szkolnej Izby Pamięci im. Bolesława i Stefana Gratuników. Obydwaj panowie złotymi zgłoskami zapisali się w pamięci Janowa, słynąc ze swojego patriotyzmu i poświęcenia dla lokalnej społeczności, za co Bolesławowi przyszło zapłacić najwyższą cenę — w 1943 roku zginął w Stutthofie. Duże zasługi w powstaniu izby miał bratanek zamordowanego, Bogdan Andrzej Gratunik.
Oprócz licznych pamiątek rodzinnych, orderów, dewocjonaliów oraz eksponatów związanych z działalnością szkoły — m.in. kroniki szkolne, najstarsza z 1949 roku — na szczególną uwagę zasługuje biblioteczka, w której zgromadzono liczne książki poświęcone relacjom polsko-żydowskim, w tym dzieło Adama Wexlera opowiadające o losach janowskich Żydów. Niechaj zdanie z tej publikacji: „w Janowie miałem tylko przyjaciół” już zawsze pozostanie aktualne!
Wstęp do izby jest bezpłatny. Wymagany jest jednak wcześniejszy kontakt z Panią Dyrektor Małgorzatą Słomkowską pod numerem telefonu: 89 626 40 10 .
Tekst i zdjęcia: Tomasz Sikora
- - - - -
„Ocalone dziedzictwa. Regionalne Izby Pamięci” to projekt realizowany przez Ośrodek „Pamięć i Przyszłość” / Centrum Historii Zajezdnia ze środków Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Celem projektu jest wsparcie podmiotów prowadzących izby pamięci w zakresie zabezpieczania gromadzonych przez nie kolekcji.
