Terapia pedagogiczna

        • Terapia pedagogiczna

        • TERAPIA PEDAGOGICZNA W SZKOLE PODSTAWOWEJ W JANOWIE

           

          nauczyciel prowadzący : Małgorzata Zembrzuska

           

           Do ważniejszych problemów współczesnej szkoły należy zagadnienie rozpoznawania i usuwania przyczyn trudności szkolnych uczniów. Trudności w uczeniu się mogą pojawić się na różnym poziomie edukacji. Sprawiają, że uczeń nie potrafi przyswoić sobie wiadomości i umiejętności przewidzianych programem nauczania. Uczeń taki otrzymuje słabe oceny, żyje w ciągłym poczuciu krzywdy i niesprawiedliwości, ma niskie poczucie własnej wartości, gdyż nie odnosi żadnych sukcesów. Zajęcia terapii pedagogicznej, adresowane do uczniów przejawiających trudności w czytaniu i pisaniu oraz mających problemy emocjonalne, przyczynią się do usprawniania zaburzonych procesów percepcyjno- motorycznych, istotnych w opanowaniu umiejętności szkolnych. Ponadto udział w zajęciach zapewni uczniom potrzebę osiągania sukcesu i wzmocni ich poczucie własnej wartości.

          Zasadność prowadzenia tego typu zajęć to zwiększająca się z roku na rok ilość uczniów posiadających opinie wydane przez poradnie psychologiczno – pedagogiczne, wraz z zaleceniami do pracy .

          Terapia pedagogiczna jest działaniem mającym na celu usuwanie przyczyn i objawów trudności dzieci w uczeniu się. W efekcie terapii powinna nastąpić u uczniów zmiana postaw wobec trudności i niepowodzeń szkolnych oraz wzrost motywacji do uczenia się.

          Terapia pedagogiczna jest całokształtem oddziaływań dydaktyczno- wychowawczych, mających na celu rozwijanie mocnych stron ucznia,

          a zarazem, wspierających jego słabe strony. Ma na celu stymulowanie ogólnego rozwoju dziecka, rozwijanie funkcji motorycznych, sprawności manualnej, koncentracji uwagi, spostrzegawczości, percepcji wzrokowej, funkcji słuchowo- językowych. Ponadto zapobiega powstawaniu zaburzeń emocjonalnych i wyrabia właściwą motywację do nauki. Konieczne jest zatem stwarzanie takich sytuacji, w której uczniowie samodzielnie podejmują trud opanowania umiejętności czytania i pisania. Najbardziej skuteczne jest oddziaływanie polisensoryczne, czyli jednoczesne zaangażowanie wzroku, słuchu i ruchu. Dobór odpowiednich środków dydaktycznych ma na celu zachęcenie ucznia do aktywności

          i pracy nad pokonywaniem własnych trudności. Bardzo ważna jest również serdeczna i przyjazna atmosfera, która ma wyzwolić w dziecku zaufanie, poczucie bezpieczeństwa i sprzyjać aktywnemu uczestnictwu w zajęciach. Efektem terapii pedagogicznej będzie w miarę poprawne czytanie ze zrozumieniem i pisanie zgodne z zasadami ortograficznymi, a także wzrost poczucia własnej wartości i samoakceptacji.

           

          Cele ogólne terapii pedagogicznej:

           

          1. Poprawa komunikacji, kształcenie umiejętności pracy w grupie.
          2. Eliminowanie konfliktów poprzez uczenie sztuki kompromisu i rozwijanie takich cech jak cierpliwość, wyrozumiałość.
          3. Eliminowanie napięć emocjonalnych.
          4. Kształtowanie poczucia odpowiedzialności i obowiązkowości.
          5. Doskonalenie umiejętności radzenia sobie w trudnych sytuacjach.
          6. Praca nad poczuciem własnej wartości.
          7. Uświadamianie uczniom ich mocnych stron i wdrażanie do wykorzystywania ich w codziennych sytuacjach życiowych.
          8. Wdrażanie do samodzielności.
          9. Motywowanie do podejmowania zadań o różnym stopniu trudności.
          10. Usprawnianie funkcji percepcyjno – motorycznych na materiale literowym, wyrazowym i obrazkowym.
          11. Wypracowywanie nawyków poprawnego pisania i czytania ze zrozumieniem.

           Cele szczegółowe:

           

           1.Stymulowanie i usprawnianie zaburzonych procesów psychomotorycznych istotnych w opanowaniu umiejętności czytania i pisania, tj. konieczności wszechstronnego ćwiczenia    analizatora wzrokowego, słuchowego i kinestetyczno – ruchowego.

           2.Poprawa poziomu wiedzy i umiejętności uczniów oraz wyrównywanie dysproporcji edukacyjnych.

           3.Ćwiczenia sprawności czytania i pisania.

           4. Wzmacnianie i wydłużanie koncentracji uwagi.

           5. Eliminowanie konfliktów i napięć emocjonalnych.

           6 .Wzmacnianie w uczniach wiary we własne siły i możliwości.

           7. Poznanie preferowanego stylu uczenia się i dominacji półkuli mózgowej, wykorzystywanie tej wiedzy w praktyce.

           

          Założenia programowe:

          1. Program jest przeznaczony dla uczniów z problemami w nauce czytania i pisania z klas I –VII oraz II i III gimnazjum (zdiagnozowanych w poradni psychologiczno – pedagogicznej), dobranych do grupy terapeutycznej ze względu na zbliżone trudności w czytaniu i pisaniu oraz dla uczniów z problemami emocjonalnymi.
          2. Terapia pedagogiczna trwa 10 miesięcy
          3. Zajęcia terapii pedagogicznej trwają 60 minut( czasem podzielonych na 2 razy po 30 minut) i odbywają się w sali nr 12
          4. Zajęcia odbywają się codziennie (  w godzinach: 7.30-8.00, 12.20-12.50, 13.20-14.20)-w grupach
          5. W terapii uczestniczy 15 uczniów.
          6. W swoim postępowaniu terapeutycznym uwzględniam następujące programy:
            - psychoterapeutyczny;
            - psychokorekcyjny;
            - psychodydaktyczny;
            - ogólnorozwojowy.

          Program psychoterapeutyczny obejmuje:
          - rozładowywanie i wyciszanie negatywnych emocji dzieci;
          - wyzwalanie potencjalnych możliwości i mocnych stron uczniów;
          - odzyskanie wiary we własne siły oraz zwiększenie motywacji do dalszej pracy;
          - wykorzystanie zainteresowań i zdolności dziecka, co pozwoli na przeżycie sukcesu i złagodzenie napięć emocjonalnych;
          - wzmacnianie poczucia bezpieczeństwa, uświadomienie, że z podobnymi kłopotami borykają się również inni;
          - uświadomienie, że trudności mają  charakter  przejściowy  i   ustąpią dzięki pracy terapeutycznej
          Program psychokorekcyjny:
          - usprawnianie i korekcja w zakresie percepcji wzrokowej;
          - usprawnianie i korekcja w zakresie percepcji słuchowej;
          - usprawnianie i korekcja w zakresie kinestetyczno – ruchowym. 
          Program psychodydaktyczny:
          - realizacja programu edukacyjno-terapeutycznego opracowanego dla każdej grupy

          Program ogólnorozwojowy:
          - rozwijanie procesów poznawczych: uwagi, pamięci, myślenia, mowy i wyobraźni;
          - aktualizowanie i poszerzanie wiedzy ogólnej i szczegółowej.

          Działania związane z  realizacją programów
          - zgromadzenie informacji o uczniach pochodzących z różnych źródeł: od wychowawców klas i rodziców;

          - dokonanie analizy opinii psychologiczno –pedagogicznych;

          - analiza wytworów pracy uczniów; 
          - uzyskanie zgody rodziców na udział ich dzieci w zajęciach,

          - ustalenie terminów spotkań oraz zapoznanie z nimi dzieci i rodziców,  

          - zawarcie kontraktu pomiędzy terapeutą a uczniami. 
          - podsumowanie przebiegu zajęć z uczniami: przekazanie wskazówek  do dalszej pracy oraz w razie potrzeby kontynuacja zajęć.

           

          Ewaluacja programu:
          Ocena skuteczności programu odbywa się na bieżąco poprzez ocenę postępów uczniów podczas zajęć ( porównując ilość popełnianych

          błędów podczas wykonywania różnych ćwiczeń)

           Ewaluacja dokonana będzie przez:
          - test kontrolny sprawdzający umiejętność poprawnej pisowni ortograficznej (oczekuje się mniejszej ilości błędów), porównanie wyników

          z wynikami testu przeprowadzonego na początku zajęć. 
          - rozmowy z nauczycielami na temat postępów uczniów we wszystkich zakresach;

          - rozmowy z rodzicami uczniów na temat ich postępów w nauce.

          Oczekiwane efekty:
          - usprawnienie zaburzonych funkcji percepcyjno – motorycznych;
          - poprawa umiejętności ortograficznych;
          - wzmocnienie motywacji do dalszej nauki i pokonywania trudności;
          - opanowanie umiejętności radzenia sobie z napięciem emocjonalnym;
          - wzmocnienie poczucia własnej wartości.

           

           

          ZADANIA TERAPEUTYCZNE

          ĆWICZENIA WEDŁUG DZIAŁÓW PROGRAMU TERAPII

          SPOSOBY OSIĄGANIA CELÓW - PRZYKŁADY ĆWICZEŃ

           

           

          USPRAWNIANIE FUNKCJI

          SŁUCHOWO - JĘZYKOWYCH
          • Kształtowanie wrażliwości słuchowej,

           

          • Ćwiczenia słuchu fonematycznego,

           

          • Ćwiczenia analizy i syntezy słuchowej

           

          • Doskonalenie umiejętności różnicowania głosek oraz dokonywania operacji na cząstkach fonologicznych,

           

          • Ćwiczenia pamięci słuchowej, utrwalanie pamięciowych mechanizmów mowy
          • i spostrzegawczości słuchowej,

           

          • Wzbogacanie słownika biernego

          i czynnego oraz doskonalenie kompetencji komunikacyjnych,

           

          • Praca nad poprawnością gramatyczną

          i logiczną ustnych wypowiedzi.

           

          - różnicowanie oraz rozpoznawanie natężenia i częstotliwości dźwięków mowy własnych oraz innych osób,

          -rozpoznawanie linii intonacyjnych

          w zdaniach ( zdania pytające, twierdzące i rozkazujące),

          - ćwiczenia muzyczne,

          - układanie i powtarzanie zdań

          i opowiadań z wykorzystaniem podanych wyrazów,

          - wyodrębnianie zdań w mowie, słów w zdaniach, głosek w słowach,

          - czytanie metodą sylabową, czytanie globalne, poprawa tempa czytania,

          i czytanie całościowe, rozwijanie czytania ze zrozumieniem,

          - tworzenie wyrazów z różnych sylab,

          - przekształcanie wyrazów przez zmianę głosek w różnych położeniach

          ( np. rok- rak- sok).

          - tworzenie wyrazów za pomocą rebusów,

          - wyodrębnianie ukrytego wyrazu

          w podanym wyrazie np. zlew, ulewa itp.

          - łączenie w pary rymujących się wyrazów,

          - odtwarzanie układów rytmicznych za pomocą przedmiotów, figur geometrycznych i rysunku,

          - uściślanie rozumienia znaczenia wyrazów i zdań, w tym określeń czynności i związków gramatyczno- logicznych między słowami,

          - opowiadanie treści obrazka, historyjek obrazkowych,

          - pamięciowe opanowywanie wierszy, rymowanek itp.

          - Formułowanie kilkuzdaniowej wypowiedzi ustnej na zadany temat. Samodzielne czytanie i analiza tekstu, ustne odpowiadanie na pytania ( ćwiczenia techniki czytania tekstu, logiczne myślenie).

           

           

          USPRAWNIANIE MOTORYKI ORAZ OGÓLNEJ KOORDYNACJI RUCHOWEJ
          • Rozwijanie ruchów w zakresie dużej i małej motoryki,
          • Usprawnianie manipulacji przedmiotami,
          • Doskonalenie koordynacji ruchów całego ciała
          • Ćwiczenia pamięci ruchowej

          - zabawy z elementami płynnych oraz rytmicznych i zmiennych ruchów ramion,

          - wybrane ćwiczenia kinezjologii edukacyjnej Dennisona ( leniwe ósemki, słoń, ruchy naprzemienne, rysowanie oburącz),

          - manipulowanie przedmiotami (piłeczki, kostki, kule z papieru), ćwiczenia i gry manipulacyjne,

          - ćwiczenia kierowania ruchów do celu,

          - odtwarzanie z pamięci ćwiczeń ruchowych ułożonych w sekwencję ruchów,

           

           

          DOSKONALENIE SPRAWNOŚCI MANUALNEJ, GRAFOMOTORYKI

           

           

           

           

           

           

           

           

           

           

           

           

           

           

           

           

           

           

           

           

           

           

           

           

           

           

           

           
          • Usprawnianie czynności manualnych
          • Usprawnianie małych grup mięśniowych dłoni i palców.
          • Ćwiczenia motoryki ręki piszącej,
          • Utrwalanie prawidłowego uchwytu pisarskiego,
          • Wdrażanie do stosowania ćwiczeń relaksacyjnych uwalniających z napięcia mięśniowego rąk,

           

           

           

           

          • Wdrażanie do dokładności, staranności i precyzji w zakresie ruchów pisarskich

           

           

           

           

           

           

           

           

           

           

           

           

           

           

           

           

           

           

           

           

           

           

           

           

           

          - ćwiczenia w montowaniu konstrukcji z elementów takich jak: patyczki, klocki, koraliki, klamerki,

          - ćwiczenia rytmu, czyli cykliczności napięć i rozluźnień mięśni zaangażowanych w czynności ruchowe ( ugniatanie piłeczek),

          - ćwiczenia stymulujące koordynację obu rąk i koordynację wzrokowo- ruchową, kształtowanie kontroli wykonywanego ruchu

          ( wycinanie po linii prostej, falistej form geometrycznych),

          - ćwiczenia z serii „ dyktanda graficzne”,

          - precyzyjne wykonywanie czynności grafomotorycznych; rysowanie po śladzie, pogrubianie konturów, kreskowanie w obrębie wyznaczonych konturów, obrysowywanie szablonów, rysowanie labiryntów, kalkowanie i kopiowanie wzorów, łączenie kropek, odręczne kreślenie figur o różnym kształcie i w różnym położeniu,

          - kreślenie bez odrywania ręki zróżnicowanych, wieloelementowych symboli graficznych,

          - samodzielne pisanie liter, sylab, wyrazów z zachowaniem kierunku pisania, miejsca rozpoczynania litery, łączenie poszczególnych elementów,

          - ćwiczenia płynnych, rytmicznych, postępujących ruchów pisarskich,

          - ćwiczenia poprawiające tempo pisania, pisanie liter po: 2,3 i więcej, jednym płynnym ruchem,

          - ćwiczenia i zabawy relaksacyjne pomagające w rozluźnieniu napięcia mięśniowo- stawowego piszącej ręki.

           

           

          USPRAWNIANIE FUNKCJI WZROKOWEJ ( ANALIZY I

          SYNTEZY WZROKOWEJ)

          ORAZ ORIENTACJI PRZESTRZENNEJ

           

           

          • Usprawnianie analizatora wzrokowego
          • Ćwiczenia pamięci i spostrzegawczości wzrokowej na materiale obrazkowym, geometrycznym,

          literopodobnym i literowym;

           

           

           

           

           

          • Usprawnianie koordynacji wzrokowo- ruchowej;

           

          • Ćwiczenia orientacji w schemacie ciała i przestrzeni.

           

           

           

           

           

           

           

           

           

           

           

           

           

           

           

           

           

           

           

           

           

           

           

           

           

           

          - wyszukiwanie obrazków, figur, liter wśród innych, w tle, w tekście, w obrazach nakładających się na siebie

          ( domina, loteryjki, puzzle, karty),

          - wyszukiwanie różnic i podobieństw między obrazkami,

          - wyszukiwanie takich samych wyrazów i ich odpoznawanie w tekście, odpoznawanie wyrazów uprzednio eksponowanych,

          szukanie podobieństw między wyrazami,

          - dobieranie obrazków, wzorów i figur do ich konturów, rozpoznawanie obrazków oraz ich elementów;

           

          - rysowanie wzorów, przedmiotów, według instrukcji słownej,

          - łączenie w zbiory, pary, takich samych liter, sylab i wyrazów,

          - kształcenie orientacji w schemacie ciała,

          - chodzenie po narysowanej lub ułożonej ścieżce, rysowanie przebytej drogi, także z zamkniętymi oczami,

          - rozpoznawanie zmian jakościowych

          i ilościowych w układach elementów,

          - układanie z części obrazków, figur geometrycznych i liter,

          - różnicowanie znaków graficznych,

          - układanie obrazków w szeregu, zgodnie z ekspozycją,

           

          - rysowanie kompozycji geometrycznych, labiryntów, według wzoru i instrukcji słownej,

          - układanie obrazków, figur, liter, według instrukcji słownej z użyciem określeń: prosto, po lewej, po prawej, nad, pod, obok, przed, za, na dole, ćwiczenia w układaniu dowolnych kompozycji,

          - kończenie rozpoczętych rysunków.

           

           

          DOSKONALENIE UMIEJĘTNOŚCI CZYTANIA

          I PISANIA

           

          • Rozwój umiejętności czytania i pisania na właściwym poziomie, dostosowanym do wieku ucznia;
          • Rozwój umiejętności czytania tekstu ze zrozumieniem, doskonalenie techniki pisania poprawnego pod względem ortograficznym i stylistycznym.

           

          - Czytanie wyrazów, zdań, tekstów,

          - wyszukiwanie danej sylaby w wyrazach,

          - pisanie wyrazów, zdań, według wzoru i z pamięci, z zachowaniem zasad kształtnego pisania: prawidłowy kierunek pisania, łączenia liter, rozmieszczenia liter na liniaturze, jednolite pochylenie,

          - uzupełnianie brakujących sylab i liter w wyrazach,

          - podział wyrazów na sylaby,

          z zaznaczeniem danej sylaby kolorami

          i falami, tworzenie rodziny wyrazów,

          - wyrabianie wrażliwości ortograficznej i wypracowanie nawyku pisania poprawnego pod względem ortograficznym,

          - opracowanie pisowni wyrazów

          z głoskami miękkimi, pisowni wyrazów z „ó” i „ rz” wymiennym, opracowanie pisowni wyrazów z „ h”, ch, opracowanie pisowni wyrazów z ‘ó’, „ rz”, wyrazów z „ ż” niewymiennym,

          - zastosowanie pomocy dydaktycznych w utrwalaniu trudnych wyrazów.

           

           Harmonogram zajęć:

          1. Przeprowadzenie testu diagnozującego umiejętności ucznia w zakresie ortografii
          2.Różnice indywidualne w uczeniu się. Preferowany styl uczenia się
          3. Jak się uczyć?  Sporządzanie map myślowych (mapa sukcesu szkolnego, co to znaczy człowiek szczęśliwy)
          4. Jak radzić sobie ze stresem ?
          5. Strategia uczenia się, czyli jak nie denerwować się przed klasówkami, egzaminami 
          6. Pozytywne myślenie – co mi to daje? Poznaję swoje mocne strony
          7. Poznajemy techniki relaksacyjne

          8.Usprawnianie funkcji słuchowo- językowych

          9. Usprawnianie motoryki i ogólnej koordynacji ruchowej.

          10.Doskonalenie sprawności manualnej i grafomotoryki.

          11. Usprawnianie analizy i syntezy wzrokowej oraz orientacji przestrzennej.

          12. Doskonalenie techniki czytania ze zrozumieniem

          13.Doskonalenie poprawnego pisania pod względem ortograficznym

          14.Wprowadzenie zasad pisowni wyrazów z „ó”, „ó” wymiana na o, a,  e . Rozwijanie czytania tekstu ze zrozumieniem
          15.Pisownia wyrazów z ó niewymiennym. Rozwijanie czytania tekstu ze zrozumieniem
          16.„Ó” w zakończonych wyrazów –ów, -ówka, -ówna. Rozwijanie czytania tekstu ze zrozumieniem
          17. Pisanie dyktanda z wyrazami u/ó. Wdrażanie do autokorekty
          18. Wprowadzenie zasad pisowni z „u”; „U” na początku i na końcu wyrazów. Rozwijanie czytania tekstu ze zrozumieniem
          19.Zasady pisowni z „rz”- wymieniające się na r i w zakończeniach – arz, -erz.

          20. Pisanie wyrazów z „ rz” niewymiennym. Rozwijanie czytania tekstu ze zrozumieniem
          21. „Rz” w rzeczownikach rodzaju męskiego zakończonych na –arz, -erz, -mistrz, -mierz.

          Rozwijanie czytania tekstu ze zrozumieniem
          22. „Rz” po spółgłoskach, wyjątki w pisowni „rz” po spółgłoskach
          23.Test ze znajomości pisowni wyrazów z trudnością ortograficzną. Pisanie dyktanda z lukami
          24. Podsumowanie zajęć terapeutycznych. Najlepsze techniki relaksacyjne.
          Uwagi o harmonogramie:

          Na zajęcia nr 1 do nr 7  (psychoedukacyjne)  przeznaczę 1 godzinę lekcyjną. Zajęcia od nr 8 do 13 (terapia pedagogiczna ) będę przeplatać z innymi zajęciami, aby nie dopuścić do znużenia i zniechęcenia uczniów. Podczas każdych zajęć będę stosować naprzemiennie ćwiczenia analizatora wzrokowego, słuchowego, koordynacji wzrokowo- ruchowej, orientacji przestrzennej i w schemacie ciała, zgodnie z zasadami prowadzenia terapii pedagogicznej. Zrealizowanie planu zajęć będzie uzależnione od tempa pracy uczniów oraz ich możliwości psychofizycznych. 

           

           

           

           

           

                                                                                                                                                                                         opracowała : Małgorzata Zembrzuska